Historia klimatyzacji w pigułce

Obecnie trudno sobie wyobrazić, że można przetrwać lato bez klimatyzowanych pomieszczeń, które chronią przed gorącem, pozwalają w komfortowych warunkach pracować i odpoczywać. Jednak, jak łatwo się domyślić, klimatyzacja nie należy do najstarszych wynalazków i ktoś musiał wpaść na pomysł, jak poradzić sobie z wysokimi temperaturami we wnętrzach, a potem stworzyć pierwszy projekt i zbudować prototyp instalacji.

 

Próby stworzenia klimatyzacji

Choć klimatyzacja to stosunkowo nowy wynalazek, to już w starożytności ludzie szukali sposobów, aby poradzić sobie z wysokimi temperaturami. Prawdopodobnie to starożytni Rzymianie byli prekursorami klimatyzacji. Między ścianami ich domów znajdowały się tunele, które służyły do przepuszczania wody z akweduktów. Dzięki temu utrzymywali pożądaną temperaturę i poziom wilgotności powietrza w pomieszczeniach. Natomiast Persowie budowali specjalne wieże wiatrowe, które doprowadzały chłodne powietrze do domów. Znaczącą datą w historii klimatyzacji jest dopiero rok 1758, kiedy to Benjamin Franklin i John Hadley odkryli, że parujące ciecze o wysokiej lotności, takie jak alkohol, są w stanie schładzać inne ciecze, np. wodę. W 1820 roku brytyjski fizyk Michael Faraday udowodnił, że sprężając i skraplając amoniak, można chłodzić powietrze w pomieszczeniach.

 

Willis Carrier – „ojciec” współczesnej klimatyzacji

Amerykański inżynier, urodzony w 1876 roku, w wieku 25 lat rozpoczął pracę w firmie Buffalo Forge Company. Już na początku swojej kariery w przedsiębiorstwie otrzymał trudne zadanie. Musiał pomóc drukarni, w której papier źle znosił zmieniającą się wilgotność powietrza, co uniemożliwiało poprawne drukowanie. Jako zdolny, obiecujący pracownik już w drugim roku swojej pracy w Buffalo Forge Company stworzył dział badań pod własnym kierownictwem. Efektem pracy tego zespołu była pierwsza na świecie instalacja klimatyzacji, uruchomiona we wspomnianej drukarni 17 lipca 1902. W 1906 roku inżynier otrzymał patent na „urządzenie do obróbki powietrza”, a rok później z przedsiębiorstwa Buffalo Forge wydzielono samodzielny dział zajmujący się klimatyzacją.

W 1914 ukazał się pierwszy podręcznik dla inżynierów klimatyzacji autorstwa Carriera. Praca zawierała opis zaproponowanej przez niego i stosowanej do dziś metody obliczania startu ciśnienia liniowego i miejscowego w przewodach wentylacyjnych. W następnym roku w Nowym Jorku powstało nowe przedsiębiorstwo Carrier Engineering Corporation, którego współwłaścicielem był inżynier. W 1922 roku miała miejsce pierwsza prezentacja kolejnego wynalazku Carriera – klimatyzatora ze sprężarką odśrodkową. Trzy lata później firma Carriera zamontowała instalację w Rivoli Theatre na Times Square, dzięki czemu budynek stał się pierwszym na świecie wyposażonym w instalację klimatyzacyjną. W 1930 roku Carrier Engineering Corporation wykonała pierwszą klimatyzację na statku pasażerskim i w wagonie kolejowym. Willis Carrier zmarł w 1950 roku w Nowym Jorku, ale jego przedsiębiorstwo prężnie działa do dziś.